Κάθε ύπαρξη στον πλανήτη θα έρθει αντιμέτωπη με το πένθος. Όσο υπάρχει ζωή υπάρχει και το συναίσθημα του πένθους και δεν αφορά μόνο τον φυσικό θάνατο. Υπάρχουν πολλές προεκτάσεις, από μια απώλεια υλικού αγαθού ή ακόμα και συναισθηματικό πένθος. Η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου, ένας χωρισμός, μια απόλυση από την εργασία, μια ανίατη ασθενεία μπορούν να προκαλέσουν συναισθήματα πένθους. Ως πένθος ορίζεται η κατάσταση στην οποία νιώθουμε μεγάλη θλίψη λόγω μιας απώλειας. Για να ξεπεράσουμε το συναίσθημα της θλίψης από το πένθος χρειάζεται να διαχειριστουμε 5 στάδια. Δεν είναι υποχρεωτικό για όλους να περάσουν την ίδια διαδικασία, με την ίδια σειρά και στον ίδιο χρόνο. Σημασία όμως έχει να φτάσουμε στο σημείο της αποδοχής. Όσο πιο συνειδητοποιημένοι είμαστε και όσο περισσότερο έχουμε εργαστεί πάνω στην ψυχική ανεκτικότητα, τόσο πιο γρήγορα και ομαλά θα φτάσουμε στο σημείο της αποδοχής. Ποιά είναι τα στάδια του πένθους; Τα 5 στάδια είναι η άρνηση, ο θυμός, η διαπραγμάτευση, η κατάθλιψη και στο τέλος η αποδοχή.
Άρνηση Οι φράσεις που συνοδεύουν αυτή την κατάσταση είναι "Δεν γίνεται να συμβαίνει σε εμένα αυτό", "Δεν μπορώ να το πιστέψω", "Είναι αδύνατον να έχει συμβεί αυτό"... Η άρνηση είναι το πρώτο στάδιο. Σε αυτό το σημείο αρνούμαστε να δεχτούμε το γεγονός που συμβαίνει. Είναι μία φυσιολογική αντίδραση για το γεγονός που έχει συμβεί και βοηθάει προσωρινά στη διαχείριση των έντονων συναισθημάτων. Υπάρχουν ποικίλοι τρόποι για να εκφραστούν αυτά τα συναισθήματα. Κάποιοι μένουν εντελώς σιωπηλοί, κάποιοι άλλοι θέλουν να βγάλουν όλη την ένταση προς τα έξω με φωνές, κάποιοι καταρρέουν ενώ άλλοι θέλουν να μάθουν όλες τις λεπτομέρειες του συμβάντος.
Θυμός "Δεν υπάρχει θεός", "Όλα είναι χάλια", "Δεν είναι δίκαιο αυτό", "Δεν πρόλαβα να κάνω ή να δείξω τίποτα"... Ο θυμός είναι το επόμενο στάδιο. Σε αυτό το σημείο ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που μας κράτα σε εγρήγορση, έχει ένταση και μας δίνει ενέργεια ώστε να μην καταρρεύσουμε. Κατηγορούμε όλα τα γεγονότα και τις καταστάσεις γύρω μας ωστε να νιώσουμε, έστω και προσωρινά, μια δύναμη που θα μας κρατήσει ζωντανούς. Είναι φυσιολογική η αντίδραση αρκεί να μπορέσει να εκφραστεί και να περάσει στο επόμενο στάδιο της διαπραγμάτευση.
Διαπραγμάτευση "Ας ήμουν εγώ στη θέση του", "Πλέον θα αλλάξω", "Αν έκανα αυτό αντί για το άλλο"... Όλος ο θυμός αρχίζει και στέφεται προς τα μέσα. Αρχίζουμε να σκεφτόμαστε τρόπους για να αλλάξουμε την κατάσταση και μέσα από τις τύψεις και τις ενοχές μας βλέπουμε τι δεν έχουμε κάνει καλά. Βρίσκουμε άλλους τρόπους δράσης και εναλλακτικούς τρόπους ζωής πιστεύοντας ότι έτσι θα αλλάξουμε την κατάσταση. Υποσχόμαστε ότι θα γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, θα κάνουμε καλύτερες πράξεις και ότι γενικά θα κάνουμε μια στροφή 180 μοίρες απ ότι ήδη κάναμε μέχρι σήμερα. Σε αυτό το σημείο μπορεί να υπάρξει η προσέγγιση στη θρησκεία ως ελπίδα για βοήθεια και αλλαγή.
Κατάθλιψη "Δεν θα τα καταφέρω", "Τίποτα δεν έχει νόημα"... Σε αυτό το στάδιο του πένθους αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε την απώλεια. Έρχονται ξανά μπροστά μας οι αναμνήσεις μέσα από φωτιγραφίες, τραγούδια, αγαπημένα μέρη και διάφορες οικίες καταστάσεις και αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε την απώλεια. Τα αρνητικά συναισθήματα εκτονώνονται συνήθως με κλάμα το οποίο είναι μια πολύ καλή εκτόνωση.
Αποδοχή "Η ζωή συνεχίζεται", "Πρέπει να κοιτάξω μπροστά και να συνεχίσω", "Αυτά μπορούν να συμβούν σε όλους", "Όλα είναι μέσα στη ζωή"... Αυτό το σημείο είναι το πιο λυτρωτικό. Η αποδοχή ότι εμείς και ό,τι μας περιβάλλει είναι θνητό είναι το πιο σημαντικό βήμα προς την συνειδητοποίηση και την απελευθέρωση. Το να πάρουμε τη ζωή στα χέρια μας και να ζήσουμε ό,τι έχουμε ονειρευτεί είναι η καλύτερη και πιο ουσιαστική κατάσταση που θα μπορούσαμε να βιώσουμε.
Σε κάθε περίπτωση η συνειδητοποίηση της απώλειας μπορεί να μας βοηθήσει μελλοντικά στο να κλείσουμε τον κύκλο χωρίς να έχουμε ανοιχτούς λογαριασμούς με ανθρώπους ή καταστάσεις του περίγυρού μας.